Çocukların ve denizcilerin koruyucu azizi kabul edilen Aziz (St.) Nikolaos, nam-ı diğer Noel Baba, M.S. 3. yüzyılın ikinci yarısında Patara'da dünyaya gelmiş ve Myra'nın piskoposu olarak ölümüne dek burada yaşamıştır. Yaptığı iyilikler ve Hristiyanlık dünyasındaki önemli yeri ile Myra halkının sevgisini kazanan Nikolaos'un adına ölümünden sonra anıt mezar, ardından da büyük bir bazilika inşa edilir.  

Kilisenin ilk yapı dönemi kesin olarak bilinmemekle birlikte, mimari verilere dayanarak 6. yüzyılda yapılmış bir bazilika olduğu kabul edilir. İlk inşasından bu yana doğal afetler ve istilalar nedeniyle hasarlar gören kilise, pek çok onarım ve ek yapı dönemi geçirmiş; böylece, çeşitli dönemlerde inşa edilmiş bir kompleks görünümü kazanmıştır. Günümüzde görülen halini büyük oranda ortaya çıkaran en önemli restorasyon ise Bizans İmparatoru IX. Konstantinos (1042-1055) ve karısı Zoe'nin  yaptırdığı onarımlardır.

Aziz Nikolaos Kilisesi, mimari üslup ve süslemeler açısından Orta Bizans Dönemi'nin en seçkin örnekleri arasında yer alır.  "Konsil", "komünyon", "deesis" sahneleri ile Aziz Nikolaos'un yaşam öyküsünü içeren sahnelerin konu alındığı duvar resimleri;  zemin döşemelerinde opus sectile tekniğiyle yapılmış mermer panolar; 11.-13. yüzyıllara tarihlenen, Bizans sanatının önemli örnekleridir.  

Myra (bugünkü Demre) ve Andriake, Ortaçağ’da deniz yoluyla Kudüs’e giden hacıların uğradıkları bir liman, Aziz Nikolaos Kilisesi de inançlıların hac yerlerinden biri olmuştur.  11. yüzyılda Haçlı Seferleri'yle Doğu Akdeniz'de yoğunlaşan hac ziyaretleri sırasında, İtalya'nın Bari şehrinden gelen tüccarlarca çalınan Aziz Nikolaos'un kemikleri, Bari'de adına yaptırılan bazilikanın kryptasına konulur. Geride kalan ve Aziz'e ait olduğu sanılan birkaç parça da Antalya Müzesi'nde sergilenmektedir. 

Hristiyan dünyasının nazarındaki önemi günümüzde de değişmeyen Aziz Nikolaos, ölüm yıldönümü olan 6 Aralık günü, tüm dünyada olduğu gibi Demre'de ve Anıt Müze olarak hizmet veren kilisede düzenlenen çeşitli ektkinliklerle anılıyor. Her yıl, "Mucizelerin Azizi"ne olan sevgi ve saygılarını göstermek isteyen binlerce yabancı misafir, Anıt Müze'yi ziyaret ederek lahdi başında dua ediyor.

Çocukların ve denizcilerin koruyucu azizi kabul edilen Aziz (St.) Nikolaos, nam-ı diğer Noel Baba, M.S. 3. yüzyılın ikinci yarısında Patara'da dünyaya gelmiş ve Myra'nın piskoposu olarak ölümüne dek burada yaşamıştır. Yaptığı iyilikler ve Hristiyanlık dünyasındaki önemli yeri ile Myra halkının sevgisini kazanan Nikolaos'un adına ölümünden sonra anıt mezar, ardından da büyük bir bazilika inşa edilir.